Γενικό Λύκειο Καλαβρύτων

Το Δημοσυντήρητο σχολείο (1835-1862)
(συντάκτης: Χρήστος Φωτεινόπουλος , ημερ/νία: 18-11-2010)

Μετά την αποχώρηση του Χ. Παμπούκη από το Ελληνικό Καλαβρύτων, το σχολείο περιέπεσε σε αδράνεια δεδομένου ότι δεν εκδηλώθηκε κρατική προσπάθεια ούτε και δόθηκε επιχορήγηση για την πλήρωση της θέσης ελληνοδιδασκάλου και σχολάρχη. Το κτήριο καθ? ομολογίαν του διοικητή Κυναίθης, αν και δεν ήταν αρκετά στερεό και είχε ελλείψεις υποδομής ?σύμφωνα με τις προδιαγραφές των αλληλοδιδακτηρίων? χρησιμοποιήθηκε για τη στέγαση του Δημοτικού σχολείου. Οι κάτοικοι των Καλαβρύτων επιθυμώντας την επαναλειτουργία της Ελληνικής σχολής απηύθυναν έκκληση στον ίδιο τον Όθωνα με αίτημα να εκπληρώσει σύντομα την υπόσχεση, που τους είχε δώσει κατά τη διάρκεια της περιοδείας του το Μάιο του ίδιου έτους. [?] Οι προσδοκίες για την ανασύσταση της σχολής, μετά από επίμονες εκκλήσεις πολλών ετών, έμελλε σύντομα να πραγματωθούν. Οι συντονισμένες ενέργειες των τοπικών παραγόντων, της δημοτικής αρχής και της διοίκησης Κυναίθης είχαν ήδη δρομολογήσει την υπόθεση. [?] Η παρέλκυση του ζητήματος για μεγάλο χρονικό διάστημα εκ μέρους της κυβερνήσεως και η απροθυμία εξεύρεσης λύσης προκάλεσαν, τον Νοέμβριο του 1843, την εκ νέου δραστηριοποίηση του δημάρχου Καλαβρύτων Δ.Νικολόπουλου. [?] Η άρση των δυσχερειών όσον αφορά στην ίδρυση του σχολείου ήταν ήδη γεγονός. Από τη στιγμή μάλιστα που ο δήμος Καλαβρύτων με έγγραφη διαβεβαίωση γνωστοποιούσε ότι δεσμεύεται να αναλάβει τα έξοδα συντήρησης του σχολείου αίρονταν οι όποιες δυσκολίες και τα προσκόμματα που κατά καιρούς μηχανεύονταν οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς, προκειμένου να αποφύγουν την επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. [?]

Τυπικά η έναρξη των μαθημάτων της Σχολής γίνεται αμέσως μετά την άφιξη του ελληνοδιδασκάλου Π. Αντωνιάδη, στις 19 Ιανουαρίου του 1844. Επειδή ο αριθμός των μαθητών ήταν αρκετά μεγάλος, η Διοίκηση Καλαβρύτων πρότεινε να διορισθεί ο Γ. Σπηλιωτόπουλος προπαιδευτής, με μισθό χίλιες δραχμές κατ? έτος «δια να δοθή εις ώρα η προσήκουσα τάξις [...] των μαθητών και μαθημάτων εις το Σχολείον». [?]

Η αδυναμία των αρμοδίων φορέων να παρέμβουν δραστικά για τον έλεγχο της τήρησης ή μη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η παρέλκυση του ζητήματος της διευθέτησης των οικονομικών υποχρεώσεων από μέρους του κράτους και η αδυναμία του δήμου Καλαβρύτων να καταβάλει μέρος ή και ολόκληρο το μισθό των διδασκάλων θέτουν το 1847 σε άμεσο κίνδυνο τη λειτουργία της Ελληνικής Σχολής. Την εικόνα αυτή δίδει ανάγλυφα έγγραφο του Επάρχου Καλαβρύτων τον Αύγουστο του 1847. Το σχολείο χαρακτηρίζεται ως ερείπιο και ακατάλληλο για σχολική χρήση, καθώς δεν διαθέτει ούτε τον απαιτούμενο εξοπλισμό αλλά ούτε και τα αναγκαία εποπτικά όργανα. Τα δύο δωμάτια που υπήρχαν από την εποχή της πρώτης λειτουργίας του συστέγαζαν παράλληλα και το Δημοτικό σχολείο.

Δεν είναι γνωστό πότε και εάν τα αιτήματα για ποιοτική αναβάθμιση του σχολικού κτηρίου έγιναν αποδεκτά από την Κυβέρνηση. Το βέβαιο είναι ότι η σχολή κάτω από αντίξοες συνθήκες συνέχισε τη λειτουργία της καθ? όλη τη διάρκεια της οθωνικής περιόδου. Από την επισκόπηση και συναξιολόγηση των αρχειακών καταλοίπων προκύπτει ότι σε διάστημα τριάντα περίπου χρόνων που καλύπτει με τη λειτουργία του το Ελληνικό Καλαβρύτων υπηρέτησαν επτά ελληνοδιδάσκαλοι. Από αυτούς όλοι είχαν περατώσει τις γυμνασιακές τους σπουδές, ενώ πέντε από αυτούς φοίτησαν για μικρό ή μεγάλο διάστημα στο Πανεπιστήμιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι, χωρίς εξαίρεση, έλκουν την καταγωγή τους από την ευρύτερη περιοχή Καλαβρύτων, γεγονός που δηλώνει αφ? ενός την επιθυμία τους να διδάξουν στην πατρίδα τους, αφ? ετέρου επιβεβαιώνει τη ?μη θεσμοθετημένη αλλ? επιβαλλόμενη από τις συνθήκες? πρακτική της Γραμματείας να μεριμνά για την εντοπιότητα των διοριζομένων διδασκάλων. (Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου, Η εκπαίδευση στην επαρχία Καλαβρύτων κατά την οθωνική περίοδο (1833-1862), Διδακτορική διατριβή, Πάτρα 2009)

Παράλληλα με το Ελληνικό σχολείο, το έτος 1883, ιδρύεται το Γυμνάσιο Καλαβρύτων ? όπως λένε με ενέργειες του τότε πολιτευτή Αλεξάνδρου Φωτήλα- και στεγάζεται από το έτος 1930 στο πυρπολυθέν από τους γερμανούς κτήριο «Τσαπάρα», όπως μας πληροφορεί εφημερίδα της εποχής : «Το Υπουργείον της Παιδείας ενέκρινεν όπως ενοικιασθή δια μίαν πενταετίαν η οικία του κ. Δ.Τσαπάρα δια Γυμνάσιον, όπου θα συγκεντρωθούν και αι 6 τάξεις» (Τα Καλάβρυτα: Εφημερίς ανεξάρτητος πολιτική και κοινωνική. Διευθυντής: Νίκος Γάσπαρης, Αριθ. Φ. 111, 7/2/1930). Κτήριο τριώροφο, που δέσποζε στο κέντρο της πόλης, ευρύχωρο και επιβλητικό, πραγματικό αρχοντικό με τζάκια, αλλά με περιορισμένο προαύλιο χώρο. Κτηριακά κατάλοιπα σώζονται μέχρι σήμερα (απέναντι από τον σημερινό Ο.Τ.Ε.). Ακόμα ? και για πολλά χρόνια αργότερα ? οι μαθητές κατέβαλλαν δίδακτρα για τη φοίτησή τους και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Στην περίοδο της ιταλικής κατοχής το σχολείο επιτάχτηκε και μεταστεγάστηκε στο κτήριο «Κυλαδίτη», σε θέση πλησίον του σταθμού των Υπεραστικών Λεωφορείων. Οικία διώροφη, ευρύχωρη, από τα αρχοντικά της πόλης, που ανήκε στο Δημήτριο Χαρακτηνιώτη, ο οποίος το είχε παραχωρήσει προικώο στην κόρη του Χρυσούλα, σύζυγο του Φαρμακοποιού Ιωάννη Κυλαδίτη. Το Σεπτέμβριο του 1943, με τη συνθηκολόγηση Ιταλίας-Γερμανίας και την απομάκρυνση-εκδίωξη των Ιταλών από τα Καλάβρυτα, επαναφέρθηκε στην πρώτη του θέση, όπου στις 13-12-43 ακολούθησε τη μοίρα των υπολοίπων κτισμάτων της πόλης, δηλαδή παραδόθηκε στη φωτιά και καταστράφηκε.